Khi bắt đầu khởi nghiệp và quyết định thành lập doanh nghiệp, một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến hoạt động lâu dài của công ty là lựa chọn mô hình doanh nghiệp. Tại Việt Nam, hai mô hình phổ biến nhất là Công ty TNHH (Trách nhiệm hữu hạn) và Công ty Cổ phần. Mỗi loại hình có những ưu điểm và hạn chế riêng, phù hợp với mục tiêu kinh doanh và quy mô khác nhau. Việc lựa chọn đúng mô hình sẽ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và tận dụng tốt các cơ hội phát triển.
1 – Khái niệm và đặc điểm công ty TNHH và Công ty Cổ phần
1.1. Công ty TNHH
Công ty TNHH có hai hình thức chính là Công ty TNHH Một thành viên (do một cá nhân hoặc một tổ chức sở hữu) và Công ty TNHH Hai thành viên trở lên (tối đa 50 thành viên góp vốn).
Đặc điểm nổi bật:
+ Thành viên góp vốn chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi số vốn đã góp.
+ Không phát hành cổ phần ra công chúng.
+ Cơ cấu tổ chức đơn giản, dễ quản lý.
1.2. Công ty Cổ phần
Công ty cổ phần là loại hình doanh nghiệp có ít nhất 3 cổ đông, không giới hạn số lượng tối đa. Vốn điều lệ được chia thành các phần bằng nhau gọi là cổ phần.
Đặc điểm nổi bật:
+ Có thể phát hành cổ phiếu để huy động vốn.
+ Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi cổ phần sở hữu.
+ Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ và quy chuẩn hơn theo Luật Doanh nghiệp.
Bảng so sánh về 02 loại hình Công ty TNHH và Công ty cổ phần:
| Tiêu chí | Công ty TNHH | Công ty Cổ phần |
| Số lượng thành viên/cổ đông | 1 – 50 | Tối thiểu 3, không giới hạn |
| Khả năng huy động vốn | Hạn chế (không phát hành cổ phiếu) | Rất tốt (có thể niêm yết cổ phiếu, phát hành cổ phần) |
| Trách nhiệm pháp lý | Hữu hạn theo phần vốn góp | Hữu hạn theo số cổ phần sở hữu |
| Cơ cấu quản lý | Đơn giản, ít tầng nấc | Phức tạp, chuyên nghiệp hơn |
| Chuyển nhượng vốn | Hạn chế, phải được sự đồng ý của các thành viên khác | Tự do chuyển nhượng (trừ cổ đông sáng lập trong thời gian hạn chế) |
| Chi phí vận hành và tuân thủ pháp lý | Thấp hơn | Cao hơn (phải tổ chức Đại hội cổ đông, công bố thông tin…) |
2 – Nên chọn mô hình công ty nào?
2.1. Khi bạn khởi nghiệp với quy mô nhỏ hoặc vừa:
Lời khuyên: Chọn mô hình Công ty TNHH, nhất là TNHH Một thành viên hoặc Hai thành viên trở lên.
Lý do:
+ Dễ dàng quản lý.
+ Thủ tục pháp lý đơn giản hơn.
+ Chi phí vận hành thấp.
+ Phù hợp với các doanh nghiệp gia đình hoặc nhóm bạn bè góp vốn ban đầu.
2.2. Khi bạn có kế hoạch phát triển quy mô lớn, gọi vốn từ nhà đầu tư:
Lời khuyên: Chọn mô hình Công ty Cổ phần.
Lý do:
+ Dễ dàng kêu gọi đầu tư, đặc biệt từ quỹ đầu tư mạo hiểm hoặc nhà đầu tư thiên thần.
+ Tăng khả năng niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán trong tương lai.
+ Thích hợp với các công ty công nghệ, sản xuất lớn, dịch vụ có khả năng tăng trưởng mạnh.
2.3. Khi bạn cần kiểm soát chặt chẽ hoạt động và quyền lực trong công ty:
Lời khuyên: Chọn Công ty TNHH.
Lý do:
+ Việc chuyển nhượng phần vốn góp được kiểm soát, tránh mất quyền điều hành.
+ Dễ tổ chức và quyết định các vấn đề quan trọng hơn.
+ Sau 2 năm, cổ đông được tự do chuyển nhượng cổ phần, khi đó bạn khó kiểm soát cổ đông trong công ty.
2.4. Khi bạn muốn thu hút nhiều cổ đông và phân chia lợi ích linh hoạt:
Lời khuyên: Chọn Công ty Cổ phần.
Lý do:
+ Dễ chia nhỏ quyền sở hữu bằng cổ phần.
+ Có thể phát hành cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu thưởng cho nhân viên (ESOP).
3 – Tư vấn của Luật Blue
Công ty TNHH và Công ty Cổ phần đều là hai mô hình doanh nghiệp phổ biến và được pháp luật bảo vệ tại Việt Nam. Tuy nhiên, mô hình nào là “tốt hơn” còn phụ thuộc vào mục tiêu kinh doanh, quy mô hoạt động, và kế hoạch phát triển trong ngắn hạn và dài hạn.
Nếu bạn đang bắt đầu với một mô hình kinh doanh nhỏ, cần kiểm soát chặt chẽ và chưa cần gọi vốn lớn, Công ty TNHH là sự lựa chọn hợp lý.
Nếu bạn có tầm nhìn mở rộng lớn, muốn tiếp cận nhà đầu tư và chuẩn bị cho việc niêm yết, Công ty Cổ phần sẽ phù hợp hơn.
Chọn đúng mô hình ngay từ đầu không chỉ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả mà còn tránh được các rào cản pháp lý và chi phí chuyển đổi sau này.
Một số điểm cần lưu ý:
+ Không nên chọn mô hình chỉ vì nghe theo xu hướng. Việc chọn mô hình nên dựa vào chiến lược kinh doanh, khả năng tài chính và mục tiêu phát triển dài hạn.
+ Có thể thay đổi loại hình doanh nghiệp sau này, do đó ban đầu nên lựa chọn mô hình phù hợp, sau khi hoạt động kinh doanh phát triển có thể chuyển đổi loại hình sau.
+ Luôn tham khảo ý kiến luật sư hoặc chuyên gia pháp lý trước khi quyết định để đảm bảo mô hình phù hợp về mặt pháp lý và tối ưu về thuế, rủi ro.
Luật Blue là đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực tư vấn Doanh nghiệp và tư vấn đầu tư, Chúng tôi có đội ngũ Luật sư, chuyên viên tư vấn có kinh nghiệm và tận tâm, uy tín sẽ tư vấn cho Quý khách hàng các điều kiện cụ thể về pháp lý đối với từng mô hình kinh doanh để Nhà đầu tư kinh doanh hoạt động có hiệu quả và tuân thủ quy định của pháp luật.
Liên hệ Luật Blue để được tư vấn thủ tục thành lập công ty tại Kiên Giang. Hotline: 0989.347.858 – 0911.999.029
